Gemeenten

Beweeg als gemeente richting een schoolomgeving die veilig en prettig genoeg is om er als kind (heen) te lopen, rennen, fietsen, skeeleren, skaten of steppen.

Veilige Schoolroutes

Creëer samen met leerlingen een veilige schoolroute. Luister naar hun knelpunten op de fietsroute naar school en ga aan de slag met het advies van de experts.

Lees meer

Schoolstraat

Een schoolstraat vermindert de verkeersdrukte in de directe schoolomgeving. Het is een goede maatregel om de schoolomgeving beweegvriendelijker, veiliger, prettiger en gezonder te maken.

Lees meer

Een beweegvriendelijke schoolomgeving gaat over meer dan een schoolplein met voldoende speelmogelijkheden. Het gaat om een omgeving die uitnodigt om lopend of fietsend naar school te komen. Een schoolomgeving die veilig en prettig genoeg is om er als kind te lopen, rennen, fietsen, skeeleren, skaten of steppen.

Gezonder en veiliger
De realiteit is dat tussen de 30% en 50% van de ouders hun kinderen regelmatig met de auto wegbrengt. Een op de drie leerlingen fietst zelfs nooit naar school. De gevolgen? Chaotische en onveilige verkeerssituaties rond scholen, kinderen kunnen zich minder goed zelfstandig redden in het verkeer en ze bewegen steeds minder. Terwijl bewegen juist zo belangrijk is voor de gezondheid en de cognitieve ontwikkeling van kinderen. Met fietsen of lopen naar school beweegt een kind vanzelf al gemiddeld 15 minuten per dag.

Kom samen in beweging
Het is hard nodig dat we samen in beweging komen voor een beweegvriendelijker schoolomgeving. Ouders door hun kinderen vaker fietsend of lopend naar school te brengen. Scholen door dit te stimuleren met bijvoorbeeld een helder haal- en brengbeleid. En ook jouw hulp vanuit de gemeente is onmisbaar. Denk daarbij aan inrichtingsmaatregelen en aan het helpen realiseren van schoolstraten en veilige schoolroutes. Maar liefst 36% van de ouders noemt een onveilige route als hoofdreden om hun kind niet lopend of fietsend naar school te laten gaan.

Zo zet je snel stappen als gemeente
Wij helpen je graag op weg om te werken aan beweegvriendelijke schoolomgevingen in jouw gemeente. Door je te koppelen aan lokale samenwerkingspartners zoals scholen, JOGG-regisseurs, experts en Fietsersbond vrijwilligers. Door je relevante verkeerskundige kennis te bieden, handig verzameld op één plek. En door je middelen te bieden waarmee je direct stappen kunt zetten, zoals een stappenplan Schoolstraat, het gratis lesprogramma Veilige Schoolroutes en gratis materialen voor een actieweek en schoolstraatbanners.

Zo zet je als gemeente snel stappen

Het aanpassen van infrastructuur is vaak een proces van de lange adem. Maar ook op korte termijn kun je al stappen zetten om een schoolomgeving beweegvriendelijker te maken. Hieronder een aantal effectieve interventies die je als gemeente kunt toepassen. Ook interessant: Kenniscentrum sport & bewegen maakte dit cyclisch stappenplan voor een veilig ingerichte schoolzone.

Tijdelijke schoolstraten
Een schoolstraat is een straat die aan het begin en einde van de schooldag voor een half uur tot een uur wordt afgesloten voor gemotoriseerd verkeer. De straat is wel toegankelijk voor voetgangers, fietsers en hulpdiensten. De afsluiting bestaat uit een verplaatsbaar hek waar altijd iemand bij staat.

Een schoolstraat vermindert de verkeersdrukte in de directe schoolomgeving en de gevoelens van onveiligheid die ouders en kinderen daardoor ervaren. Ook verbetert een schoolstraat de luchtkwaliteit rondom school. Het is een goede maatregel om de schoolomgeving beweegvriendelijker, veiliger, prettiger en gezonder te maken. Schoolstraten zijn een bekend fenomeen in België. In Vlaanderen is er een toename van 6% actief verplaatsen (fietsen en lopen) naar school gemeten. Pilots in Nederland laten ook positieve resultaten zien.

De school moet zelf een probleem ervaren en bij de gemeente een verzoek indienen voor een schoolstraat. Ook is de school zelf verantwoordelijk voor het (ver)plaatsen en de bemensing van de hekken. De gemeente kan vervolgens na verkeerskundig onderzoek besluiten tot het instellen van een schoolstraat.

> Lees hier alles over het realiseren van een schoolstraat, inclusief voordelen, voorwaarden en praktijkvoorbeelden.

Download Infosheet Schoolstraat

Lees meer over de schoolstraat: voorbeelden, voordelen en hoe je zelf aan de slag kunt gaan.

Veilige Schoolroutes
Het ontbreken van een veilige schoolroute is een belangrijke reden voor ouders om hun kinderen niet op de fiets of lopend naar school te laten gaan. Terecht, want veiligheid is heel belangrijk. De gemeente kan vaak met wat denkwerk en ingrepen vrij eenvoudig een veilige schoolroute creëren.

Leerlingen en ouders weten zelf heel goed wat de knelpunten zijn en wat er moet veranderen om een route veiliger te maken. Met het lesprogramma ‘Veilige schoolroute’ van de Fietsersbond haal je als gemeente deze kennis en adviezen eenvoudig op bij de basisscholen in jouw gemeente.

Wil jij met je gemeente ook meewerken aan een veilige schoolroute? In 2023 voert de Fietsersbond bij zo’n 20 gemeenten dit lesprogramma uit in samenwerking met JOGG-regisseurs. Deze gemeenten mogen het lesprogramma zonder kosten inzetten, met dank aan subsidie van het ministerie van VWS. Neem voor meer informatie over het project Veilige Schoolroutes contact op met info@fietsersbond.nl t.a.v. Jaap Kamminga.

> Lees hier meer over het realiseren van veilige schoolroutes, zoals de voordelen en praktijkvoorbeelden.


Kiss & bike
Als je wil dat meer ouders en kinderen op de fiets komen in plaats van met de auto, is een Kiss & Bike zone een goede maatregel om dit te stimuleren. Hier kunnen fietsende ouders hun kinderen snel en veilig afzetten bij school. Geef deze Kiss & Bike zone een goede, zichtbare plek vlak voor school (gebruik hiervoor een paar autoparkeerplaatsen). Ontkom je er als gemeente niet aan om ook een Kiss & Ride zone voor automobilisten te handhaven of te maken? (Ver)plaats deze dan verder weg, buiten de directe schoolzone en buiten de veilige schoolroute. Zo maak je de optie om met de auto te komen minder aantrekkelijk voor ouders.

 

Whitepaper Kenniscentrum Sport en Bewegen
Speel, ren, fiets, skate, zwem, sup en bewandel… de route naar een beweegvriendelijke omgeving. Het doel van deze whitepaper is om beleidsmakers te helpen bij het creëren van een beweegvriendelijke omgeving, om dit onderwerp domeinoverstijgend op de (gemeentelijke) agenda te krijgen en om collega’s uit andere sectoren sporten en bewegen te laten meenemen in hun denken en werken. Deze whitepaper kan ook een startpunt zijn voor alle betrokken professionals die zelf met dit onderwerp aan de slag willen en op zoek zijn naar handvatten of inspirerende voorbeelden.

> Download whitepaper

 

E-learning: de 9 stappen naar een beweegvriendelijke omgeving
Kenniscentrum Sport & Bewegen neemt je mee door het proces om te komen tot een onderbouwd beleid voor een beweegvriendelijke omgeving. Met een serie uitlegvideo’s, beschrijvingen, concrete tips en handreikingen helpen ze je graag met het beweegvriendelijker maken van jouw gemeente. Deze e-learning om beleid op te stellen voor de beweegvriendelijke omgeving is in eerste instantie opgesteld voor professionals binnen gemeenten en sportservice-organisaties, en in tweede instantie voor GGD’en, scholen en anderen.

> Aan de slag met de e-learning

Gastles Veilige Schoolroutes in Meppel

(In)richten op actieve mobiliteit

STOMP-principe
STOMP is ontwerpen met de menselijke maat. Ontwerpers kijken eerst naar Stappen, vervolgens naar Trappen, Openbaar Vervoer, Mobility as a Service (MaaS) en tot slot naar de Particuliere auto. Door STOMP consequent toe te passen, krijgen de kwetsbare en actieve verkeersdeelnemers een ruimere en prominentere plek op straat. Dat is veiliger, duurzamer en beweegvriendelijker.

Inrichtingstips voor een veilige schoolroute:

  • Een fijnmazig netwerk van fiets- en voetpaden
  • Vrij liggende voet- en fietspaden
  • Veilige oversteekplaatsen en kruispunten
  • Stoepen die breed genoeg zijn om elkaar veilig te passeren, ook met een kinderwagen, rolstoel of rollator
  • Voldoende fietsparkeerplekken bij school

Lees meer:

 

Kindlint
Een kindlint verbindt speelplekken, scholen en andere kinderbestemmingen in een wijk met elkaar. Via een kindlint kan een kind zich veilig en zelfstandig door de wijk bewegen. Bij een kindlint zijn de volgende ontwerpprincipes toe te passen:

  • Maak kindveilige en verkeersremmende oversteekplaatsen (wegversmallingen, drempels, obstakels, zebrapaden, verkeerslichten met voldoende groentijd, visuele versmallingen).
  • Plaats goede bewegwijzering in de vorm van bijvoorbeeld tegels, bordjes en paaltjes.
  • Koppel speelelementen en speelaanleidingen aan de route. Dit hoeven niet altijd gestructureerde omgevingen zoals speeltuinen te zijn.
  • Gebruik opvallende en levendige kleur en kunst.

Lees meer:

 

Campagnes en acties

Met een schoolstraat, veilige schoolroute of het anders inrichten van de omgeving ben je er nog niet als gemeente. Om gedrag echt te veranderen is het belangrijk om samen met de scholen ouders te overtuigen van de meerwaarde van lopen en fietsen naar school, hen te stimuleren om dit vaker te doen en zo ouders en kinderen in de praktijk te laten ervaren wat dit oplevert. Dat doe je met acties en campagnes. Een paar voorbeelden:

  • Actieweek
    Organiseer een fietschallenge, of een actieweek met veel aandacht rond vaker lopen en fietsen. Bijvoorbeeld met beloningen, spaarpunten, fietsambassadeurs, speciale verkeerslessen, een tijdelijke schoolstraat enz. Voorbeelden zijn: Groene Voetstappen en Schoolbrengweek. Vraag ons gratis actiepakket aan door te mailen naar teamvrijwilligers@fietsersbond.nl. Daarmee organiseer je samen met scholen snel en simpel een leuke actieweek. Bekijk verder onze aanbiederpagina voor interessante partijen.
  • Samen lopen naar school
    De Walking Schoolbus is een initiatief dat in landen als de Verenigde Staten, het Verenigd Koninkrijk en Australië vaker wordt toegepast. Daarbij lopen kinderen gezamenlijk onder begeleiding van één of meerdere volwassenen naar school.
  • Walking4School en Cycling4School
    Dit zijn relatief korte campagnematige interventies gericht op het belonen van ouders en kinderen die lopen en fietsen naar school. Daarbij krijgt de school punten om te gebruiken voor verkeersgerichte acties. Het doel is om de schoolomgeving autoluwer te maken, waardoor meer kinderen lopend en fietsend naar school kunnen komen en kinderen leren om zich veilig in het verkeer te bewegen.

Andere aanbieders

Er zijn diverse maatschappelijke organisaties die gratis materialen ter beschikking stellen om lopen en fietsen naar school te stimuleren en de schoolomgeving veiliger te maken. Hier vind je een overzicht van de belangrijkste aanbieders.

Aanbieders

Aan de slag met lokale partners

Een beweegvriendelijke schoolomgeving realiseer je niet alleen. Dat lukt alleen door samen te werken. Natuurlijk met collega’s van andere betrokken gemeentelijke afdelingen, denk aan; sport, welzijn, onderwijs, groen, verkeer en ruimtelijke ordening. Maar zeker ook met lokale partners uit het sociale domein, de medewerking van scholen is immers essentieel. Daarnaast kun je voor ondersteuning aankloppen bij JOGG-regisseurs, experts en vrijwilligers van de Fietsersbond.

In ten minste 50 gemeenten werken we al aan een structurele samenwerking tussen (JOGG-)gemeente, scholen, de JOGG-regisseur en Fietsersbond/Wandelnet om de schoolomgeving beweegvriendelijker te maken. Wij koppelen je graag aan deze lokale partners!

Doe ook mee!
Wil je vanuit jouw gemeente meedoen aan het beweegvriendelijker maken van de schoolomgeving? Meld je aan voor een vrijblijvend gesprek over alle mogelijkheden. Stuur een mailtje naar teamvrijwilligers@fietsersbond.nl.