Schoolstraat

Maak de straat (tijdelijk) het domein van de scholieren

Een schoolstraat is een straat die aan het begin en einde van de schooldag voor een half uur tot een uur wordt afgesloten voor gemotoriseerd verkeer. De straat is wel toegankelijk voor voetgangers, fietsers en hulpdiensten. Wie toch met de auto komt, kan iets verderop parkeren en het laatste stukje naar school lopend afleggen. De afsluiting bestaat uit een hek waar altijd iemand bij staat. Deze persoon kan het hek opzijzetten als dat nodig is. Een schoolstraat is een goede maatregel om de schoolomgeving beweegvriendelijker, veiliger, prettiger en gezonder te maken.

Schoolstraat brengt meer rust, veiligheid en lucht
Aan het begin en einde van de schooldag verandert de straat voor de ingang van de school vaak in een chaotisch samenspel van auto’s, fietsers en voetgangers. Deze verkeerschaos zorgt voor ergernissen en (potentieel) gevaarlijke situaties. Er ontstaat een vicieuze cirkel: steeds meer ouders brengen hun kind met de auto, want rond de school is het steeds gevaarlijker, omdat steeds meer ouders hun kind met de auto naar school brengen… Een schoolstraat doorbreekt die vicieuze cirkel. Het vermindert de verkeersdrukte in de directe schoolomgeving en de gevoelens van onveiligheid die ouders en kinderen daardoor ervaren. Ook verbetert een schoolstraat de luchtkwaliteit rondom school.

Voordelen van de schoolstraat

In België wordt de schoolstraat al op grote schaal toegepast bij circa 165 scholen in meer dan 50 gemeenten. In Nederland zijn acht pilots met tijdelijke schoolstraten onderzocht. Daar kwamen onder andere deze resultaten uit:

• De lucht rondom de school is schoner, met aantoonbaar positieve gevolgen voor de gezondheid van de leerlingen
• De veiligheidsbeleving steeg van een gemiddeld rapportcijfer van 6,9 naar 7,9 voor ouders die lopend naar school komen met hun kind, en van 5,9 naar 7,1 voor fietsende ouders.
• De grootste hinder die ouders ervaren is drukte op straat (dit daalde van 80% naar 74% tijdens de pilot) en hinder door fout parkeren (daalde van 74% naar 52%).
• Driekwart van de leerlingen voelt zich veiliger.
• De ervaringen in Vlaanderen laten zien dat op de langere termijn 6% van de ouders en kinderen daar overstapt op fietsen en lopen.
• 76% ziet graag dat er een permanente schoolstraat komt na de proefperiode. In Den Haag, met ruim negentien tijdelijke schoolstraten, geven alle schoolhoofden aan graag verder te willen gaan met de schoolstraat.

Er zijn natuurlijk ook veel gezondheidseffecten verbonden aan de inzet van de schoolstraat. Lees ze in deze download.

School is aan zet, gemeente faciliteert
Gemeenten geven aan dat dat bij een grootschalige toepassing van de schoolstraat een heldere procedure nodig is. De school moet zelf een probleem ervaren en bij de gemeente een verzoek indienen voor een schoolstraat. Een lokale JOGG-regisseur kan je hier eventueel bij helpen. Ook is de school zelf verantwoordelijk voor het (ver)plaatsen en de bemensing van de hekken. De gemeente kan vervolgens na verkeerskundig onderzoek besluiten tot het instellen van een schoolstraat. Hierbij moet ook rekening worden gehouden met de belangen van omwonenden.

Onder meer de gemeenten Amsterdam, Den Haag en Utrecht werken nu aan een stappenplan voor de scholen dat duidelijk omschrijft welke stappen nodig zijn om te komen tot een schoolstraat, welke rollen en plichten dit vraagt van de school, maar ook wat de school kan verwachten van de gemeente. Veel gemeenten houden twee- of driejaarlijks een verkeerskundige schouw rondom scholen, waarin de kansen voor een schoolstraat kunnen worden onderzocht.

Lees hieronder de voorwaarden van de gemeente Utrecht in dit stappenplan:

• Initiatief voor het invoeren van een schoolstraat komt van school/ouders.
• De gemeente ondersteunt bij communicatie, verkeersbesluiten, hekken, advies over verkeer en inzetten van verkeersregelaars in de eerste weken.
• De school is verantwoordelijk voor inzet van ouders/omwonenden bij de hekken.
• Er is een duidelijk beeld van de verkeerssituatie rond de school. Hierdoor zijn de gevolgen van een afsluiting duidelijk.
• We moedigen de school aan om gebruik te maken van leerzame verkeersprojecten. Hiermee leren kinderen en ouders hoe zij kunnen meehelpen aan een gezonde en verkeersveilige schoolomgeving.

CROW-notitie Schoolstraten; inrichting en organisatie

De CROW-notitie ‘Schoolstraten; inrichting en organisatie’ (april, 2023) biedt gemeenten handvatten bij het maken van de keuze of een locatie zich leent voor het aanwijzen als schoolstraat, en hoe deze schoolstraat op een uniforme, juridisch correcte en herkenbare wijze kan worden ingericht. Bekijk het document hier.

Praktijkvoorbeelden

School(straat)voorbeeld: JOGG-gemeente Den Haag
In veel Nederlandse plaatsen lijkt het bijna onmogelijk de straten bij scholen veilig in te richten voor leerlingen. In Den Haag gebeurt nu iets bijzonders: bij tientallen scholen komt een speciale ‘schoolstraat’, waar je tijdens het brengen en halen van de kinderen niet met de auto in kan.

> Lees meer:
– Den Haag laat zien dat het kan: de straat bij school inrichten voor… scholieren
– Een schoolzone is meer dan borden en markering

School(straat)voorbeeld: JOGG-gemeente Zwolle
In Zwolle is de pilot tijdelijke schoolstraat geïntegreerd in een B.O.M. (Basisschool Omgevings Manager) project. Bij een B.O.M. project zijn de kinderen zelf aan zet. De leerlingen leren niet alleen meer over het verkeer, maar ook om elkaar te wijzen op ongewenst gedrag, elkaar te helpen het gewenste gedrag uit te voeren en elkaar te stimuleren en sociaal gedrag te vertonen. Voor twee naast elkaar gelegen scholen bedachten de leerlingen zelf de beste uitvoering van de schoolstraat en bemensten ook de tijdelijke afsluiting zelf (bij toerbeurt), met hulp van een ouder als achtervang. School, kinderen en ouders zijn erg enthousiast. Niet alleen is de veiligheidsbeleving in de schoolstraat erg verbeterd, de kinderen vinden het ook erg leerzaam en leuk om te doen. Conflicten bij het hek zijn gelukkig zeldzaam. De kinderen ervaren het juist als een kans om uit te leggen waarom de afsluiting hun schoolomgeving zoveel verbetert. Het leidt tot meer begrip bij het verkeer dat tijdelijk geen toegang heeft tot de schoolstraat. Lees hier het hele artikel over dit voorbeeld.

School(straat)voorbeeld JOGG-gemeente Groningen
Een proef met schoolstraten rond twee Groningse scholen pakt positief uit: de straten worden echt rustiger en veiliger. Driekwart van de ouders vindt dat de gemeente door moet gaan met de schoolstraten, bijna de helft van de omwonenden is het daarmee eens. De inzet van (vrijwillige) verkeersregelaars is een belangrijke voorwaarde voor voortzetting van de pilots. Gemeente en scholen willen graag verder met de schoolstraten, de gemeente wil de proef ook uitbreiden naar andere scholen.

> Lees meer:
– Schoolstraten in gemeente Groningen
– Brief aan de Raad over de resultaten van de pilot

School(straat)voorbeeld België
In België wordt de schoolstraat al op grote schaal toegepast bij circa 165 scholen in meer dan 50 gemeenten. Hier lees je de ervaringen van meer dan dertig Belgische scholen.
https://www.paraatvoordeschoolstraat.be/voorbeelden/